Olej z pestek dyni

OLEJ Z DYNI

WARTOŚCI ODŻYWCZE OLEJU
Wartość energetyczna (kcal/100ml)	806 kcal
Białko (g/100ml)	2,62 g
Tłuszcz całkowity kwasy tłuszczowe nasycone	88,02 g 14,68 g
Węglowodany przyswajalne cukry	0,18 g < 0,5 g
Błonnik	1,39 g

Najważniejsze substancje biologicznie czynne, zawarte w oleju z dyni:

• witaminy (m.in. kwas foliowy, niacyna, A, C i E),
• składniki mineralne (sód, potas, wapń, miedź, żelazo, fosfor, magnez, mangan, selen, cynk)
• antyoksydanty, w tym skwalen,
• aminokwasy, w tym tryptofan,
• kwasy fenolowe,
• fosfolipidy,
• niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT,
• fitosterole,
• tokoferole i tokotrienole,
• karotenoidy. [1]

Olej tłoczony z pestek dyni zawiera liczne substancje bioaktywne, mające zastosowanie w profilaktyce wielu chorób oraz warunkowaniu prawidłowego funkcjonowania organizmu. Do prozdrowotnych składników tego oleju możemy zaliczyć antyoksydanty, czyli: tokoferole i tokotrienole, fitosterole, kwasy fenolowe oraz karotenoidy [1,2]. Szczególnie cennym antyoksydantem zawartym w pestkach dni jest skwalen. Związki te wykazują zdolność wychwytywania wolnych rodników, a co za tym idzie – spowalniania procesów starzenia organizmu. Co więcej, każdy z tych związków wykazuje dodatkowe działania:

• skwalen – zwiększa odporność immunologiczną organizmu stymulując limfocyty i makrofagi;
• fitosterole – wykazują właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwrzodowe, przeciwmiażdżycowe oraz antyoksydacyjne. Mają również działanie przeciwnowotworowe względem rozwoju raka prostaty, jajników, płuc i żołądka, okrężnicy. Fitosterole wywołują procesy apoptozy, czyli śmierci komórek nowotworowych;
• kwasy fenolowe– zapobiegają fotooksydatywnym uszkodzeniom skóry, ograniczają powstawanie mutagennych związków oraz kancerogenów, przeciwdziałają cukrzycy, stanom zapalnym, chorobie wieńcowej oraz posiadają określone właściwości farmakologiczne wykazując działanie żółciopędne, przeciwbakteryjne, a dodatkowo stymulują odporność;
• karotenoidy – zmniejszają ryzyko zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, zaćmy i zwyrodnienia plamki ocznej, chorób nowotworowych oraz szeregu dolegliwości degeneracyjnych wieku starszego;
• tokotrienole – obniżają poziom cholesterolu oraz zmniejszają ryzyko zachorowania na chorobę Parkinsona, Huntingtona czy Alzheimera. [1]

Podobnie jak olej rzepakowy, olej z nasion dyni zawiera dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych, wykazujących szereg korzyści dla organizmu człowieka. Przykładowo zawarty w tym oleju kwas oleinowy zwiększa stężenie frakcji HDL – „dobrego cholesterolu”, zmniejsza frakcję LDL – „złego cholesterolu”, działa żółciopędnie, a więc wspomaga tym samym trawienie, oraz ogranicza agregację płytek krwi. [1,2] Innym kwasem nienasyconym jest kwas linolowy, który obniża stężenie triglicerydów oraz cholesterolu w surowicy krwi, hamuje agregację płytek krwi, powoduje obniżenie ciśnienia krwi, jak również jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania wątroby i nerek. Uczestniczy również w procesach pigmentacji skóry i gojeniu ran, działa ochronnie względem zakażeń. [1,2]

Kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 wykazują również działanie przeciwnowotworowe: ograniczają wzrost guzów nowotworowych, poprzez ułatwianie lekom przedostawania się przez błony cytoplazmatyczne. [1]

Nasiona dyni, z których tłoczony jest olej, mają wysoką zawartość tryptofanu. Jest to związek, który uczestniczy w produkcji serotoniny – znanego nam wszystkim „hormonu szczęścia”. Serotonina z kolei uczestniczy w wytwarzaniu melatoniny, która uczestniczy w regulacji biologicznego rytmu okołodobowego i wpływa na dobry sen. [1,2]

Ze strony kosmetycznej, olej z nasion dyni może być używany kosmetykach przeznaczonych dla cery suchej, łuszczącej się, zniszczonej oraz dojrzałej. Ze względu na dużą zawartość związków biologicznie aktywnych o silnych właściwościach przeciwzapalnych, przeciwbakteryjnych oraz przeciwutleniających, olej z dyni jest silnym preparatem odnawiającym i przyspieszającym gojenie ran. [3]

Podsumowując, składniki zawarte w oleju z pestek dyni, wykazują szereg następujących korzyści:

• spowalnianie procesów starzenia organizmu,
• zwiększanie odporności immunologicznej,
• działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwrzodowe,
• profilaktyka chorób serca: działanie przeciwmiażdżycowe, obniżanie cholesterolu LDL i triglicerydów, zwiększanie dobrego cholesterolu HDL, hamowanie agregacji płytek krwi, zmniejszanie ryzyka zawału mięśnia sercowego i udaru mózgu
• usprawnianie trawienia, poprzez działanie żółciopędne,
• wpływanie na lepsze samopoczucie i regulację rytmu okołodobowego,
• działanie przeciwnowotworowe względem rozwoju raka prostaty, jajników, płuc, żołądka, okrężnicy oraz usprawnianie działania leków przeciwnowotworowych,
• pozytywny wpływ na skórę, w tym cerę suchą, łuszczącą się, zniszczoną oraz dojrzałą,
• działanie ochronne na oczy, przez zmniejszanie ryzyka zaćmy i zwyrodnienia plamki ocznej,
• działanie ochronne na układ nerwowy, poprzez zmniejszanie ryzyka Parkinsona, Huntingtona czy Alzheimera.

Bibliografia:

1. Agata Antoniewska, Agata Adamska, Jarosława Rutkowska, Monika Zielińska, Olej z nasion dyni jako źródło cennych składników w diecie człowieka, Prob Hig Epidemiol 2017, 98(1): 17-22
2. Agnieszka Obiedzińska, Bożena Waszkiewicz-Robak, Oleje tłoczone na zimno jako żywność funkcjonalna, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2012, 1 (80), 27 – 44
3. Monika Michalak , Katarzyna Paradowska , Agnieszka Zielińska, Możliwości wykorzystania w kosmetologii wybranych olejów roślinnych jako źródła karotenoidów, Post Fitoter 2018; 19(1): 10-17